ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ

Η σημασία και η εκτεταμένη χρήση των εγγράφων στη συναλλακτική και κοινωνική ζωή των ανθρώπων γεννά τον κίνδυνο σχετικών αξιόποινων δραστηριοτήτων, με κυριότερη την τέλεση του εγκλήματος της πλαστογραφίας. Πράγματι, η πλαστογραφία αποτελεί τον πυρήνα των ερευνώμενων από τον δικαστικό γραφολόγο ζητημάτων.

Ως πλαστογραφία δύναται να εννοηθεί τόσο τεχνικά όσο και νομικά:
•Η κατάρτιση εξ υπαρχής πλαστού εγγράφου και
•Η νόθευση γνησίου εγγράφου.

Ειδικότερες μορφές πλαστογραφίας είναι η με «δουλική» ή με ελεύθερη απομίμηση παραγωγή ξένης γραφής ή υπογραφής, η παραγωγή ξένης γραφής ή υπογραφής ως σκαρίφημα ιδίας εμπνεύσεως του πλαστογράφου και η ηθελημένη αυτοαλλοίωση.

Γενικά, όμως, σε όλες τις περιπτώσεις των λεγόμενων «δια της γραφής τελούμενων» εγκλημάτων, αλλά και κάθε φορά που αναζητείται ή αμφισβητείται η ταυτότητα του γραφέα ενός εγγράφου, καλείται ο δικαστικός γραφολόγος να συμβάλλει με τις ειδικές του γνώσεις στη διάγνωση της προέλευσης ή/και της γνησιότητας ενός εγγράφου.

Ειδικότερα, τα υπό κρίση έγγραφα μπορούν κατά περίπτωση να αποτελούν: α) το σώμα του εγκλήματος (π.χ. πλαστογραφίας), β) το μέσο τέλεσης ενός εγκλήματος (π.χ. εξυβριστικές επιστολές) ή γ) το λεγόμενο γραφικό ίχνος στην σκηνή εγκλήματος, όταν π.χ. ο δράστης της εγκληματικής πράξης αφήνει στον τόπο αυτής χειρόγραφο σημείωμα.

Ζητήματα, τα οποία απασχολούν τον δικαστικό γραφολόγο είναι κυρίως: α) η εξέταση της γνησιότητας των χειρόγραφων κειμένων και υπογραφών, β) η εξακρίβωση του γραφέα ανωνυμογραφιών και γ) η αξιολόγηση των γραφικών ιχνών διαφόρων εγκλημάτων.

Πιο συγκεκριμένα, ο δικαστικός γραφολόγος συμβάλλει ουσιαστικά με τις ειδικές επιστημονικές του γνώσεις στις ακόλουθες περιπτώσεις:
α) Όταν αμφισβητείται η γνησιότητα ιδιόγραφης διαθήκης.
β) Όταν αμφισβητείται η γνησιότητα γραφών ή/και υπογραφών επί διαφόρων εγγράφων της κοινωνικής και συναλλακτικής ζωής: επιστολών, αποδείξεων πληρωμής, συναλλαγματικών, επιταγών, συμβολαίων κ.ά.
γ) Όταν ζητείται να αποκαλυφθεί η ταυτότητα του πλαστογράφου ή του γραφέα ανώνυμου εγγράφου.
δ) Όταν αναζητούνται οι συνθήκες κάτω από τις οποίες γράφηκε ή/και υπογράφηκε συγκεκριμένο έγγραφο (π.χ. σημείωμα αυτοκτονίας).
ε) Όταν ερευνάται η χρονολόγηση θέση μίας γραφής ή υπογραφής μόνης της ή σε σχέση με άλλη γραφή ή υπογραφή (απόλυτη και σχετική χρονολόγηση) επί του ιδίου ή διαφορετικού εγγράφου.
στ’) Όταν ζητείται να σκιαγραφηθεί το προφίλ της προσωπικότητας του δράστη που άφησε χειρόγραφο σημείωμα στον τόπο του εγκλήματος ή αλλού.

Πρέπει να σημειωθεί ότι η γραφολογική διερεύνηση της προσωπικότητας του δράστη οφείλει να έχει διεπιστημονικό χαρακτήρα, συνεπικουρώντας τη λεγόμενη εγκληματολογική πραγματογνωμοσύνη που καλείται, «ως αναπόσπαστο μέρος του crime reporting», «να φωτίσει άγνωστες πτυχές όχι τόσο του αντικειμένου της δίκης, αλλά της προσωπικότητας και συμπεριφοράς του δράστη» (Πανούσης, 2001).

Η Γραφολογία είναι η επιστήμη έρευνας και μελέτης κάθε γραφοκινητικής δραστηριότητας του ανθρώπου, από την απλή μουντζούρα του δίχρονου παιδιού μέχρι τα οργανωμένα γραφικά συστήματα, την υπογραφή -συμπεριλαμβανομένης και της μονογραφής- των κάθε είδους γραφικών σκαριφημάτων/εγγραφών σε τοίχους, καλλιτεχνικών υπογραφών και παιδικών ιχνογραφημάτων.

Στη Γραφολογία η μελέτη της γραφικής κίνησης γίνεται προκειμένου ν’ αντληθούν όσο το δυνατό περισσότερες πληροφορίες αφενός μεν για την ταυτότητα αφετέρου για την προσωπικότητα του γράφοντος.

Η άντληση επιστημονικών πληροφοριών σχετικά με την ταυτότητα και την προσωπικότητα του γράφοντος μέσω της γραφολογικής έρευνας γίνεται, κυρίως, για τους εξής λόγους:
α) για την ψυχολογική διερεύνηση της προσωπικότητας και του χαρακτήρα του γράφοντος (Αναλυτική ή Ψυχοδιαγνωστική Γραφολογία),
β) για τον εντοπισμό της ταυτότητας του γράφοντος και για τον έλεγχο της γνησιότητας των χειρογράφων γραφών και υπογραφών, καθώς και για την αξιολόγηση γραφικών ιχνών εγκλήματος (Δικαστική Γραφολογία),
γ) για την επισήμανση κλίσεων – τάσεων αλλά και γραφοκινητικών δυσχερειών στην παιδική ή εφηβική ηλικία (Γραφολογία της Παιδικής και Εφηβικής ηλικίας ή Παιδαγωγική Γραφολογία),
δ) για σκοπούς ατομικού επαγγελματικού προσανατολισμού και συμβουλευτικής κατά την πρόσληψη προσωπικού (Γραφολογία Επαγγελματικού Προσανατολισμού).

Επίσης, έχουν αναπτυχθεί οι ειδικότεροι κλάδοι της λεγόμενης Ιατρικής Γραφολογίας με έμφαση στη μελέτη φαινομένων γραφοπαθολογίας και την ανάπτυξη γραφοθεραπευτικών μεθόδων σε συνεργασία με την Παιδαγωγική Γραφολογία και η Γραφολογία των Οικογενειακών Σχέσεων, όπου εκεί η χρήση των γραφολογικών μεθόδων μπορεί π.χ. να ενταχθεί ως επιπλέον διαγνωστικό εργαλείο σε μία συστημικού τύπου ψυχοθεραπευτική προσέγγιση των μελών μιας οικογένειας.

Η Γραφολογία, αν και “sui generis” (ιδιόρρυθμη, ιδιαίτερη) επιστήμη, εκπληρώνει όλες τις προϋποθέσεις «επιστημονικότητας» (γνωστικό αντικείμενο της εμπειρικής πραγματικότητας, διαμόρφωση συγκεκριμένων βασικών αρχών, νόμων και θεωριών ευρύτερης αποδοχής, ορθολογιστική – κριτική επεξεργασία των ευρημάτων της εμπειρικής παρατήρησης, συγκεκριμένες μεθοδολογίες, έρευνα για επαλήθευση/διάψευση αρχικών θεωριών και παραγωγή ακριβούς και μη αντιφατικής γνώσης, ανάπτυξη ειδικών τομέων εφαρμογής).

Κατ’ ακολουθία η Γραφολογία διακρίνεται ξεκάθαρα από ανορθολογικές δραστηριότητες. Εξάλλου η γραφολογική ερμηνευτική προσέγγιση στηρίζεται συχνά σε κανόνες των θετικών επιστημών (π.χ. της φυσικής και της βιολογίας), αλλά και σε μία εξαιρετική διεπιστημονική σχέση με την ψυχολογία.

Όλα τα παραπάνω καταδεικνύουν ότι η Γραφολογική επιστήμη αναπτύσσει μέσω των επιμέρους τομέων έρευνάς της έναν σύγχρονο εναλλακτικό επιστημονικό λόγο. Αυτός δύναται να ενισχυθεί, εφόσον προαχθεί η διεπιστημονική συνεργασία του γραφολόγου με όμορους επιστημονικούς τομείς, εφόσον ο γραφολόγος συνεχίζει να ενημερώνεται και να επιδιώκει την έρευνα και, κατά συνέπεια, την στην πράξη επιβεβαίωση ή μη των θεωρητικών κατασκευών, εφόσον γνωρίζει και αναγνωρίζει τα διαγνωστικά του όρια και, βέβαια, εφόσον αντιμετωπίζει το γράφον πρόσωπο ολιστικά. Μία τυπολογικού τύπου προσέγγιση είναι, πλέον, εκτός από παρωχημένη και επιστημονικά εσφαλμένη.